زندگينامه امام هادي عليه السلام
307423.mp3
زندگينامه امام هادي عليه السلام
مدت امامت ايشان حدود ?? سال است يعني از سال ??? ه.ق (سال شهادت امام جواد عليه السلام) تا سال ??? ه.ق که در شهر سامرا به شهادت رسيدند.
پس از شهادت، امام حسن عسکري عليه السلام بر پيکر مطهر پدر خويش نماز گزارد و پس از تشييع جنازه، ايشان را در منزل خويش به خاک سپردند.
در مورد شهادت امام هادي عليه السلام و قاتل آن حضرت اختلاف است: برخي معتمد عباسي را قاتل آن حضرت ميدانند (يعني اين واقعه در زمان خلافت معتمد رخ داده است) و به عقيده ي برخي ديگر معتز عباسي، فرمان قتل آن بزرگوار را صادر و معتمد آن را اجرا کرد. (يعني اين واقعه در زمان خلافت معتز روي داده است.)
اوضاع سياسي زمان امام هادي عليه السلام:
امام علي النقي الهادي عليه السلام در سال ??? ه.ق به امامت رسيدند. در اين زمان ايشان در مدينه بودند و در آنجا به مدت ?? سال وظايف امامت خود را انجام مي دادند؛ مردم از اين سرچشمه ي حيات معنوي و علمي و فکري سيراب مي شدند و ايشان نيز به همه ي امور شيعيان رسيدگي مي کردند تا اين که متوکل (خليفه ي وقت) که در دشمني با ائمه اطهار عليه السلام مشهور بود؛ به خاطر هراسي که از نفوذ و محبوبيت امام عليه السلام در جامعه داشت ايشان را از مدينه به سامرا فراخواند زيرا احساس مي کرد که بايد امام را از نزديک تحت نظر بگيرد. پس از آمدن امام به سامرا، اگرچه ايشان ظاهرا آزاد بود اما «متوکل» منزلشان را طوري انتخاب کرده بود که همواره تحت نظر باشند. او به طور مرتب دستور تفتيش منزل ايشان را صادر مي کرد و تمام ديدارها و رفت و آمدها توسط نيروهاي حکومتي کنترل مي شد.
او جو بسيار خفقان آميزي را بر جامعه حکمفرما کرده بود و سختگيري و فشار زيادي را بر شيعيان اعمال مي کرد:
متوکل، علويان را در محاصره ي اقتصادي قرار داده بود. به شاعران درباري مال فراواني مي داد تا در اشعار خود به ائمه عليه السلام بي احترامي کنند. او اکثر سادات جليل القدر آن زمان را دستگير و زنداني کرده بود. از هولناکترين اقدامات او در دوره ي حکومتش، انهدام و تخريب مرقد امام حسين عليه السلام بود. اوضاع معيشتي مردم و خصوصا علويان در زمان خلفاي عباسي مخصوصا متوکل و بقيه ي خلفاي هم عصر امام هادي عليه السلام، بسيار دشوار بود زيرا آنان بيت المال مسلمين را صرف خوشگذراني هايي مي کردند که به گواهي تاريخ، هزينه هاي مربوط به آ نها بي سابقه بوده است.
فعاليت هاي امام عليه السلام:
امام هادي عليه السلام با اين که شديدا تحت نظر بود، اما از پاي ننشست و فعاليت هاي خود را به شيوه اي مطابق اوضاع زمان خويش به پيش برد. از مهمترين فعاليت هاي ايشان اين بود که به مردم از راه هاي گوناگون آگاهي داده و منصب امامت و مقام علمي خود را در طي سخنان خويش و در مناظرات و پرسش و پاسخ هاي علمي، آشکار کرده و تثبيت کنند. همچنين عدم مشروعيت حکومت بني عباس را تبيين مي کردند. يکي ديگر از محورهاي فعاليت امام، آماده کردن مردم و شيعيان نسبت به غيبت حضرت مهدي عليه السلام بود. البته ايشان با نهايت احتياط و جلوگيري از حساس شدن حکومت، اين موضوع را به طور سربسته در ضمن سخنان خويش ذکر مي فرمودند.
وضعيت علمي زمان آن بزرگوار:
در حکومت بني عباس از طرف خلفا به مسائل علمي و فرهنگي تمايل نشان داده مي شد. در اين زمان بسياري از کتب ساير ملل به عربي ترجمه شد و همين امر موجب شد افکار مردم و اوضاع علمي جامعه متحول شود.
همچنين مکاتب کلامي مانند اشاعره و معتزله رونق گرفته بود و شبهاتي مانند جسميت خداوند، جبرگرايي مطلق يا اختيار مطلق، حادث يا قديم بودن قرآن و... مطرح مي شد که موضع گيري امام هادي عليه السلام و پاسخ ايشان به چنين شبهاتي، اولا اصالت و حقانيت مواضع شيعه را نشان مي داد و ثانيا مسلمين را از گرفتاري در دام چنين شبهاتي حفظ مي کرد.
اصحاب امام هادي عليه السلام:
فضل بن شاذان: از متکلمان بزرگ شيعه در قرن سوم هجري است که از اصحاب امام هادي عليه السلام به شمار مي رود.
حضرت عبدالعظيم حسني عليه السلام: از سادات جليل القدري است که نسب شريفش به امام حسن مجتبي عليه السلام مي رسد. او از نظر علمي و عقيدتي مورد تاييد امام هادي عليه السلام بود.
زيارت جامعه ي کبيره:
از امام هادي عليه السلام چندين دعا و زيارت نامه برجاي مانده است که از مشهورترين آنها زيارت جامعه ي کبيره است. اين زيارت داراي سند صحيح بوده و از نظر بلاغت نيز در بالاترين درجه قرار دارد. شروح متعددي به فارسي و عربي بر اين زيارت نوشته شده است. زيارت جامعه ي کبيره متضمن مفاهيمي بسيار عالي و مطالبي بديع است.
از ديگر زيارات بر جاي مانده از امام هادي عليه السلام، زيارت غدير است که در آن هم خصوصيات و ويژگي هاي حضرت علي عليه السلام و هم حادثه ي غدير ذکر شده است.
برخي از سخنان امام هادي عليه السلام:
« الدّنْيا سوقٌ ربح فيها قوْمٌ و خسر آخرون؛ دنيا همانند بازاري است که عدّه اي در آن سود مي برند و عدّه اي ديگر ضرر و خسارت متحمّل مي شوند.»[?]
« النّاس في الدّنْيا بالاْمْوال و في الاّْخره بالاْعْمال؛ مردم در دنيا به وسيله ثروت و تجملات شهرت مي يابند ولي در آخرت به وسيله اعمال محاسبه و پاداش داده خواهند شد.»[?]
« منْ رضي عنْ نفْسه کثر السّاخطون عليْه؛ هر که از خود راضي باشد بدگويان او زياد خواهند شد. »[?]
« انّ اللّه جعل الدّنيا دار بلْوي والاْخره دار عقْبي، و جعل بلْوي الدّنيا لثواب الاْخره سبباً و ثواب الاْخره منْ بلْوي الدّنيا عوضا؛ همانا خداوند، دنيا را جايگاه بلاها و امتحانات و مشکلات قرار داد؛ و آخرت را جايگاه نتيجه گيري زحمات، پس بلاها و زحمات و سختي هاي دنيا را وسيله رسيدن به مقامات آخرت قرار داد و اجر و پاداش زحمات دنيا را در آخرت عطا مي فرمايد.» [?]
« الْعجْب صارفٌ عنْ طلب الْعلْم، داعٍ إلي الْغمْط والْجهْل؛ خودبيني و غرور، انسان را از تحصيل علوم باز مي دارد و به سمت حقارت و ناداني مي کشاند.»[?]
پي نوشت ها:
?- اعيان الشيعه، ج?، ص ??.
?- همان.
?- بحارالا نوار، ج ??، ص ???،ح ??.
?- تحف العقول، ص ???.
?- بحارالانوار، ج ??، ص ???، ح ?.
:
