برگزاری نشست تحلیلی با موضوع جمهوری اسلامی ایران و آینده تهدیدات پیرامونی
نشستی تحلیلی با موضوع "جمهوری اسلامی ایران و آینده تهدیدات پیرامونی" با حضور دکتر محمدصادق کوشکی ، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد.
این نشست با حضور رئیس ، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری، مدیران و معاونین دانشگاه و جمعی از اعضای هیئت علمی این دانشگاه برگزار شد. در ابتدای این نشست، دکتر نادر توکلی رئیس دانشگاه ضمن ارائه گزارش مختصری از عملکرد دانشگاه علوم پزشکی ایران در مواجهه با این جنگ با اشاره به نقش دانشگاه‌ها در آماده‌سازی کادر درمانی برای شرایط فوق‌العاده، گفت دانشگاه‌های علوم پزشکی موظفند برنامه‌های آموزشی ویژه‌ای برای مدیریت بحران، ارائه خدمت در شرایط غیراستاندارد و آمادگی روانی اجتماعی طراحی کنند چرا که این موضوع امروز یک ضرورت ملی است.
دکتر کوشکی ضمن تحلیل دقیق تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی، به بررسی نقش کشورهای مختلف در آستانه جنگ و ضرورت آمادگی در تمامی حوزه‌ها و بررسی ابعاد جنگ تحمیلی 12 روزه علیه ایران، پرداخت.
سخنرانی دکتر محمدصادق کوشکی، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین‌الملل، در نشست تحلیلی دانشگاه علوم پزشکی ایران، دارای چندین محور کلیدی بود که هر یک از آن‌ها نه تنها دارای اهمیت علمی و نظامی، بلکه ابعاد انسانی، اجتماعی و حتی پزشکی نیز داشت. به دلیل اهمیت مواردی که در این نشست ارائه شد این گزارش خبری بصورت تفصیلی ارائه می گردد.
* تعریف علمی و فلسفی از ماهیت جنگ و شباهت آن با بیماری
دکتر کوشکی با اشاره به ماهیت جنگ، آن را یک پدیده اجتماعی – تاریخی معرفی کرد و اظهار داشت:
"جنگ مانند بیماری است؛ در گذشته فکر می‌کردند با پیشرفت علم، می‌توان بیماری‌ها را کاهش داد، مهار کرد و حتی حذف کرد، اما هرچقدر علم پیشرفت کرد، برخی از انواع بیماری‌ها به حاشیه رانده شدند، حال آنکه اشکال جدیدی از بیماری‌ها ظاهر شدند."
او این الگو را در مورد جنگ نیز صادق دانست و گفت:
"دقیقاً همین الگو در مورد جنگ نیز صادق است. هرچه دانش بشری افزایش یافت، پدیده جنگ گسترش یافت و ابعادش خطرناک‌تر شد. متاسفانه، ابزارها و راهکارهای جنگ توسعه یافتند، در حالی که بشر تلاش می‌کرد از طریق علم، جنگ را محدود یا حذف کند."
او همچنین اشاره کرد که در قرن بیستم و دو دهه اول قرن بیست‌ویکم، در حدود ۳۷ تا ۳۸ رشته تحصیلی در سطوح کارشناسی ارشد و دکتری تحت عنوان «مطالعات صلح» یا «صلح‌شناسی» در دانشگاه‌های غربی (به‌ویژه اروپا و آمریکا) شکل گرفته است. این موضوع نشان‌دهنده تلاش جامعه بین‌المللی بعد از دو جنگ جهانی و با وجود ۱۰۰ میلیارد قربانی (اکثراً اروپایی)، برای ایجاد ابزارهایی جهت ممانعت از جنگ و توسعه صلح است.
اما وی تأکید کرد:
"با وجود شکل‌گیری سازمان‌های بین‌المللی، دیوان‌های داوری، دادگاه‌های بین‌المللی، سازمان ملل و شورای امنیت، متاسفانه پدیده جنگ فروکش نکرده، بلکه ابعاد و آسیب‌های گسترده‌تری یافته است. امروزه آخرین دستاوردهای علم و فناوری در خدمت جنگ قرار گرفته است — از جنگ هوایی تا جنگ شیمیایی، رادیواکتیو و میکروبی."
*تحلیل استراتژی "هزار چاقو" رژیم صهیونیستی علیه ایران
دکتر کوشکی به طور عمیق به استراتژی "هزار چاقو" رژیم صهیونیستی علیه ایران پرداخت و اعلام کرد که این جنگ از سال ۱۳۹۸ (حدوداً ۲۰۱۹ میلادی) آغاز شده است. وی این استراتژی را به این صورت توصیف کرد:
"این یک جنگ غیررسمی است که در آن، رژیم صهیونیستی بدون اعلام جنگ، منافع ایران، شهروندان ایرانی و مرزهای ایران را هدف قرار می‌دهد، اما به صورت مستقیم و رسمی اعلام جنگ نمی‌کند."
الف. حملات به کشتی‌های ایرانی در دریای سرخ و مدیترانه
- این حملات در سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ (۲۰۲۰–۲۰۲۱) اتفاق افتاد.
- تعداد حملات به بیش از ۳۷ مورد رسید.
- برخی از این حملات با همکاری کشورهای دیگر (مانند عربستان) صورت گرفت.
- این حملات خسارات جدی به کشتی‌ها و محموله‌های ایرانی وارد کرد.
ب. حمله به مناطق نظامی بسیار حساس داخل ایران
- مناطقی که حتی فرماندهان ارشد نظامی نیازمند مجوز ویژه برای ورود بودند.
- این حملات اغلب با استفاده از پهپادهای کوچک و توسط عوامل استخدامی رژیم صهیونیستی انجام شد.
- معروف‌ترین مورد، حمله به پایگاه پهپادی نیروی هوافضای سپاه در کرمانشاه بود که با انفجارهای متوالی همراه بود.
ج. حمله به محل استقرار مستشاران نظامی ایران در سوریه
- این حملات به‌ویژه در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۰ شدت یافت.
- در این مدت، حدود ۳۲ فرمانده نظامی ارشد ایرانی به درجه رفیع شهادت رسیدند.
- برخی از این فرماندهان شخصیت‌های برجسته‌ای در تاریخ نظامی ایران بودند که جایگزین شدن آن‌ها بسیار دشوار بود.
د. حمله به کنسولگری ایران در اراضی فلسطین اشغالی
- این حمله، نقض آشکار حقوق بین‌المللی، حاکمیت و امنیت ایران محسوب می‌شد.
- برای اولین بار، رژیم صهیونیستی مسئولیت یک حمله مستقیم به خاک ایران را پذیرفت.
- این رویداد نقطه عطفی در تصمیم‌گیری‌های ایران برای واکنش نظامی بود.
* تحلیل عملیات نظامی ایران در ۲۳ خرداد و واکنش‌های آن
دکتر کوشکی به طور دقیقی به بررسی پاسخ نظامی ایران به این جنگ پرداخت و گفت: "این واکنش از لحاظ استانداردهای نظامی بدون خطایی بود و موجب توقف جنگ شد، اما از نظر علم بازدارندگی کافی نبود."
الف. نقاط ضعف در واکنش ایران
- پاسخی بدون تلفات انسانی داده شد تا جنگ گسترش نیابد، اما این پاسخ به‌اندازه‌ای نبود که ترسیب و بازدارندگی لازم را ایجاد کند، در نتیجه، رژیم صهیونیستی اقدامات خود را تشدید کرد.
ب. حمله به مکان استقرار اسماعیل هنیه، رهبر حماس، در تهران
- این حمله تمامی سه عنصر اصلی جنگ را شامل می‌شد: نقض حریم مرزی، زیر سؤال بردن حاکمیت، نقض امنیت ملی
"این حمله به شدت توهین‌آمیز بود و نشان داد که رژیم صهیونیستی به‌طور عمدی در حال تست کردن واکنش ایران است."
ج. تصمیم‌گیری برای عدم پاسخ نظامی به حمله‌های بعدی
- در یکی از اقدامات بعدی رژیم صهیونیستی (حمله به مراکز پدافندی، صنایع نظامی و پایگاه فضایی شاهرود)، تصمیمی گرفته شد که به این حمله پاسخی داده نشود، این تصمیم باعث شد رژیم صهیونیستی به این باور برسد که ایران اراده دفاع از خود را ندارد.
د. نتیجه عملیات ۲۳ خرداد
- پاسخ ایران در این روز به‌قدری تأثیرگذار بود که انتظار رژیم صهیونیستی را زیر سؤال برد و منجر به توقف جنگ شد، این عملیات یکی از دقیق‌ترین و مؤثرترین عملیات‌های نظامی ایران در طول چهل و پنج سال گذشته ارزیابی شد، با این حال،
"متوقف کردن جنگ به معنای پایان آن نیست. رژیم صهیونیستی در حال بازسازی توان نظامی خود است و قصد دارد ایران را به یک کشور فید شده تبدیل کند."
* آینده جنگ و ضرورت آمادگی کامل در تمامی بخش‌ها
دکتر کوشکی اشاره کرد که ما اکنون در وضعیتی قرار داریم که می‌توان آن را "استنایی برای جنگ " نامید:
"این وضعیت یعنی جنگ به طور کامل متوقف نشده است، بلکه فقط تعلیق موقتی یافته است. این نوع توقف نه تنها نشانه‌ای از پایان تهدید نیست، بلکه حتی می‌تواند زمینه‌ساز فصل جدیدی از جنگ باشد."
الف. فعالیت‌های رژیم صهیونیستی در دوره توقف
- بازسازی ظرفیت‌های نظامی
- جبران نقاط ضعف شناسایی شده
- تقویت شبکه‌های اطلاعاتی و یگان‌های مسلح داخلی
ب. هدف رژیم صهیونیستی از جنگ
- تضعیف ایران به عنوان یک رقیب استراتژیک در منطقه
- تقلیل توانمندی‌های نظامی، هسته‌ای و موشکی ایران
- تبدیل ایران به یک کشور "فید شده" مشابه عراق فعلی که از نظر هوایی هیچ کنترلی ندارد.
* چالش‌های پیش روی کادر درمان در شرایط جنگ و ضرورت آمادگی
دکتر کوشکی به نقش کادر درمانی در جنگ اشاره کرد و گفت:
"کادر درمانی یکی از مهم‌ترین خطوط مقدم در دفاع از سلامت ملی است. این گروه با چالش‌هایی مانند کمبود تجهیزات، کاهش نیرو، فشار روانی و نگرانی‌های شخصی مواجه است."
الف. چالش‌های کادر درمانی در جنگ
- نگرانی‌های شخصی: نگرانی از سلامت خانواده، امکان زنده به خانه بازگشتن و استرس روانی
- کاهش تعداد کادر درمانی: به دلیل مرخصی‌های اضطراری، ترس یا عدم دسترسی به محیط کار
- افزایش حجم مراجعه‌کنندگان: ناشی از آسیب‌های جنگی
- کمبود تجهیزات و زیرساخت‌های استاندارد: مانند MRI، CT و آزمایشگاه
- ضرورت تصمیم‌گیری سریع بدون پروتکل استاندارد: در مواقع بحرانی، کادر درمان باید بدون استفاده از روال‌های عادی، تصمیماتی فوری و مهم اتخاذ کنند.
ب. تأثیر جنگ بر زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی
- قطع برق و اختلال در شبکه‌های الکتریکی
- مسائل مربوط به آب و فاضلاب
- تأمین دارو و تجهیزات ضروری
- آموزش مداوم کادر در حوزه‌های بحران
* نقش دانشگاه‌ها و مراکز علمی در آماده‌سازی کادر درمانی
دکتر کوشکی نقش دانشگاه‌ها را در این برهه بسیار مهم دانست و گفت:"دانشگاه‌ها باید برنامه‌های آموزشی ویژه‌ای برای کادر درمانی و مدیران بهداشتی در زمینه مدیریت بحران و جنگ طراحی کنند. همچنین، مطالعات و تحقیقات علمی درباره تأثیرات جنگ بر سلامت عمومی، امنیت غذایی و روانی افراد باید گسترش یابد."
* جامعه‌محور بودن آمادگی در مقابل جنگ
وی در ادامه تأکید کرد که جنگ امروز فقط در خط مقدم نیست، بلکه در شهرها، بیمارستان‌ها، فضای مجازی و حتی درون جامعه رخ می‌دهد. بنابراین:
"جامعه باید با هوشیاری و برنامه‌ریزی در تمامی بخش‌ها، آماده شود. این شامل برنامه‌ریزی برای جنگی سخت‌تر و گسترده‌تر، تقویت ظرفیت‌های دفاعی و اطلاعاتی، آماده‌سازی کادر درمانی و بهداشتی برای شرایط فوق‌العاده و همراهی مردم، مدیران و مراکز علمی است."
*پیام‌های کلیدی و نتیجه‌گیری
در پایان، دکتر کوشکی چند نکته را به عنوان پیام‌های کلیدی مطرح کرد:
- جنگ فقط یک رویارویی نظامی نیست، بلکه یک مبارزه در سطوح مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است.
- جامعه باید با هوشیاری و برنامه‌ریزی در تمامی بخش‌ها، آماده شود.
- کادر درمانی در خط مقدم دفاع از سلامت ملی قرار دارد و نیازمند حمایت مضاعف است.
- دانشگاه‌ها باید نقش محوری خود را در تحقیقات علمی، آماده‌سازی کادر و آموزش‌های عملیاتی در برابر بحران‌ها ایفا کنند.
کامنت