آثار و فوايد نماز جماعت

پرسشگر عزيز، در باب فضيلت و آثار نماز جماعت روايات بسياري وجود داردکه به حديثي اشاره مي کنيم:اي محمد! اگر مومن تکبيره الاحرام را با امام جماعت درک نمايد از 600 هزار حج و عمره و از دنيا و آنچه در آن است بهتر است؛ به هفتاد هزار برابر؛ يک رکعت نمازي که مومن انجام دهد با امام بهتر است از صد هزار دينار که صدقه بدهد بر مساکين، و سجده ا ي که مومن با اامام جماعت انجام دهد از آزاد کردن صد بنده بهتر است.(عروه الوثقي، ص 762)
پاسخ تفصيلي:
? اهميت نماز جماعت
غير از آثار فردي و اجتماعي نماز جماعت(که به آنها اشاره خواهدشد)پاداش‏هاي عظيمي براي آن بيان شده که در اينجا به بعضي ازروايات، اشاره مي ‏شود. از رسول خدا(ص)نقل شده که: «من سمع النداء فلم يجبه من غيرعله فلا صلاه له‏» (?) نماز کسي که صداي اذان را بشنود و بي دليل، در نماز جماعت ‏مسلمانان شرکت نکند، ارزشي ندارد.
در حديث، تحقير نماز جماعت، به منزله تحقير خداوند بشمار آمده‏ است: «من حقره فانما يحقر الله‏» (?) شرکت دائم در نماز جماعت، انسان را از منافق شدن بيمه مي‏کند. (?) و براي هر گامي که به سوي نماز جماعت و مسجد برداشته شود، ثواب ‏و حسنه در نظر گرفته شده است. (?) همين که کسي براي شرکت در نماز جماعت از منزل خارج ‏مي‏شود، يا در مسجد، در انتظار نماز جماعت ‏به سر مي‏برد پاداش کسي ‏را دارد که در اين مدت، به نماز مشغول بوده است. (?) تعداد حاضران در نماز جماعت، هر چه بيشتر باشد، پاداش آن بيشتراست. اين کلام رسول خداست که فرمود: «ما کثر فهو احب الي الله‏» (?) حديث جالبي در بيان فضيلت نماز جماعت است که قسمتي از آن ‏در رساله‏ هاي عمليه هم ذکر شده است. ترجمه تمام حديث چنين است: رسول اکرم صلي الله عليه وآله فرمودند:جبرئيل پيش حضرت رسول صلي الله عليه وآله آمد (با 70000ملک بعد از نماز ظهر)گفت يا محمد!همانا خداوند بر تو درود ميفرستد وبراي شما هديه اي فرستاد که به پيامبران ديگر نفرستاده است.فرمود چيست؟جبرئيل فرمود:
1)سه رکعت نماز وتر(دورکعت شفع ويک رکعت وتر)
2)نمازهاي پنج گانه به جماعت
حضرت رسول صلي الله عليه وآله پرسيد مگر نماز جماعت چه فايده اي براي امت من دارد؟
فرمود: اگر در نماز جماعت دونفر اقتدا کنند خدا براي هريک نفر در هر يک رکعت 150 نماز مينويسد. اگر سه نفر باشند براي هررکعت 600 نماز براي هريک مينويسد. اگر چهار نفر باشند براي هر رکعت براي هر نفر1200 نماز مينويسد. براي شش نفر براي هرررکعت 4800نماز براي هر فرد مينويسد. براي هفت نفر براي هر نفر وهررکعت9600نماز نوشته ميشود. براي هشت نفر براي هر نفر وهررکعت 19200نماز مينويسد. زماني که نه نفر باشند براي هر نفر وهررکعت 36400 نماز مينويسد. براي ده نفر براي هر نفر وهررکعت 72800نماز نوشته ميشود.گر تعداد افراد از ده نفر گذشت دراينصورت اگر آسمان صفحه وکاغذ ودرختان قلم وجن وانس وملائکه نويسنده باشند نميتواند ثواب يک رکعت از آن را بنويسند.همين که عدد افراد از ده نفر گذشت، حساب آنرا جز خداکسي نمي‏داند. (?) در حديث ديگر است: هر که نماز جماعت را دوست ‏بدارد، خدا و فرشتگان او را دوست مي‏دارند. (?) در زمان پيامبر(ص)هرگاه افراد نماز جماعت کم مي‏شدند، آنحضرت به جستجو و تفقد از افراد مي‏پرداخت و مي‏فرمود: شرکت در نماز صبح و عشاء، بر منافقان از هر چيز سنگين‏تر است. (?) قرآن نيز، از اوصاف منافقان، بي حالي و کسالت هنگام نماز را بيان‏کرده است. (10) چرا که سحر خيزي و حضور در جماعت مسلمين، آن هم ازراه‏هاي دور و در گرما و سرما، نشانه صداقت در ايمان و عشق نمازگزار است.
حضور در نماز جماعت، خاص يک منطقه نيست. انسان در هر جا که باشد، خوب است‏ به فکر نماز جماعت و حضور در آن و تشويق‏ ديگران باشد.
رسول خدا(ص)در باره اهميت جماعت، فرمود: «صلاه الرجل في جماعه خير من صلاته في بيته اربعين‏سنة. قيل: يا رسول الله!صلاه يوم؟فقال(ص): صلاة‏واحدة‏» (??) يک نماز با جماعت، بهتر از چهل سال نماز فرادي در خانه‏است. پرسيدند: آيا فقط يک روز نماز؟ فرمود: بلکه يک نماز. و مي‏فرمود: صف‏هاي نماز جماعت، همانند صف‏ هاي فرشتگان درآسمان چهارم است. (??) اولين نماز جماعتي هم که بر پا شد، به امامت رسول خدا و شرکت‏ حضرت علي (عليه السلام) و جعفر طيار(برادر حضرت علي(عليه السلام)) بود. همين که ‏ابوطالب، فرزندش علي(عليه السلام) را ديد که به پيامبر اقتدا کرده، به فرزند ديگرش جعفر گفت: تو نيز به پيامبر اکرم اقتدا کن و اين جماعت دو سه ‏نفري، پس از نزول آيه «فاصدع بما تؤمر» بود، که فرمان به علني ساختن‏دعوت و تبليغ مي‏داد. (??)
? آثار نماز جماعت
بر پايي فريضه‏هاي ديني به صورت دسته جمعتي، غير از پاداش‏هاي فراواني که ياد شد، در زندگي فردي و اجتماعي امت مسلمان نيز، آثارمثبت و فراواني دارد که به برخي اشاره مي‏شود:
?) آثار معنوي
بزرگترين اثر معنوي نماز جماعت، همان پاداش‏هاي الهي است که گفته شد. روايت است که شبي، علي عليه السلام تا سحر به عبادت ‏مشغول بودند. چون صبح شد، نماز صبح را به تنهائي خواندند و استراحت ‏کردند.
رسول خدا(ص)که آنحضرت را در جماعت صبح نديد، به خانه اورفت. حضرت فاطمه(ع)از شب زنده‏داري علي(ع)و عذر او از نيامدن به‏مسجد سخن گفت. پيامبر فرمود: پاداشي که بخاطر شرکت نکردن در نماز جماعت صبح، از دست علي(ع) رفت، بيش از پاداش عبادت تمام‏شب است. (??) رسول خدا(ص)فرموده است: لان اصلي الصبح في جماعه احب الي من ان اصلي ليلتي‏حتي اصبح (??) اگر نماز صبح را به جماعت‏بخوانم، در نظرم محبوب‏تر ازعبادت و شب زنده‏داري تا صبح است.
بخاطر همين فضيلت و پاداش‏هاست که اگر تعداد نمازگزاران از ده نفر بيشتر شود، اگر تمام آسمان‏ها کاغذ، و درياها مرکب و درخت‏ها قلم شودو فرشتگان بنويسند، پاداش يک رکعت آنرا نمي‏توانند بنويسند.(??) و نماز جماعت ‏با تاخير، بهتر از نماز فرادي در اول وقت است. (??)
- آمرزش گناهان:يکي از مواردي که سبب مغفرت وآمرزش گناهان ميشود,شرکت مداوم درنماز جماعت ومحافظت از آن است. درحديثي از امام باقر( عليه السلام )چنين ميخوانيم:سه چيز است که موجب کفاره وآمرزش گناهان ميشود:1. وضوي کامل در هواي سرد2. درشب وروز براي نماز ها قدم برداشتن3. محافظت ومداومت بر نمازهاي جماعت. درحديثي رسول الله صلي الله عليه وآله ميفرمايند:کسي که در نماز جماعت با ايمان وقصد پاک وخشنودي خدا داخل شود,اعمال خود را از سر گيرد(يعني گناهانش بخشيده ميشود)
رسول اکرم(صلي الله عليه وآله):کسي که بسوي مسجد گام بر ميدارد وتا هنگامي که به خانه اش بر ميگردد خداوند 10 گناه از نامه عملش پاک ميکند.
- انتظار نماز جماعت وکفاره گناهان: چه اسرار وآثاري در نماز جماعت است که رفتن به آن انتظار آن وبرگشتن از آن وخواندن نماز جماعت موجب بخشش گناهان است؟درحديثي از ابي الحسن (عليه السلام) داريم: انتظار نماز جماعت از جماعتي تا جماعتي ديگر کفاره گناهان است.
- سبب محو گناه: در حديثي ديگراز ايشان داريم: آگاه باشيد هرکس به طرف مسجد براي اقامه نماز جماعت حرکت کند براي هر قدم هفتاد هزار گناه وسيئه از او محو ميشود.!
- نجات از دورويي ونفاق: نفاق ودورويي اين است که انسان حال وظاهر خود را طوري به ديگران نشان دهد که باطن قلب وسيره اش جز آن است واين يکي از بيماري هاي روح وروان است.وقرآن مجيد به شدت از نفاق نهي کرده وجايگاه منافقان را در آتش جهنم قرار داده است.رسول اکرم (صلي الله عليه وآل) مي فرمايند:کسي که در دنيا دو رو باشد در قيامت با دوصورت آتشين محشور ميشود وبراي درمان وعلاج اين خطيئه بزرگ ونقص آشکار راههايي وجود دارد که يکي