در يورش نيروهاي ارتش نيجريه به شيعيان اين کشور صدها نفر از شيعيان نيجريه به شهادت رسيده و زخمي شدند.

هدف اين حمله کسي جز شيخ «ابراهيم الزکزکي»، رهبر شيعيان نيجريه نبود، کسي که ممکن است، براي بسياري ناشناخته باشد.

نيجريه، کشوري عجين با کودتاهاي نظامي
نيجريه از زمان استقلال از انگليس در اکتبر 1960 به تحولات مستمر سياسي اش معروف شده و از آن تاريخ تاکنون بحران نيجريه هر روز بعد جديدي به خود مي گيرد.

اولين تحول در عرصه سياسي نيجريه که نقطه عطفي در تاريخ اين کشور به شمار مي آيد، سرنگوني «بنيامين ناميدي آزيکو» از قبيله «ايبو»، رهبر استقلال طلبان نيجريه در سال 1966 و به قدرت رسيدن ژنرال «جانسون آگيلي ارونسي» بود که اقداماتش منجر به سرنگوني وي 6 ماه پس از رسيدن به قدرت توسط «يعقوبو گوون»، مسيحي از قبيله «هوسا» بود که شمال نيجريه را به 3 بخش تقسيم کرد تا ايبوها به دريا و مناطق نفت خيز راه نداشته باشند.

در ادامه گوون با پيگرد ايبوها در مناطق شمالي و شرقي نيجريه 2 ميليون نفر از آنها را وادار به مهاجرت به مناطق اصلي سکونت اشان در شرق کشور کرد.

در سال 1970 ژنرال «چکوميکا اودمجوا» از قبيله ايبو، جدايي ايالت نفت خير «بيافرا» از نيجريه را اعلام کرد، اما 3 سال بعد قيام وي سرکوب و اين منطقه به نيجريه ملحق شد.
در سال 1975 گوون با کودتاي «مرتلي رحمت محمد» سرنگون مي شود تا او نيز سال بعد سرنگون شده و ارتش به رياست «اولوسيگون اوباسانجو» قدرت را در دست گيرد.

نيجريه اگرچه در سال هاي 1979 و 1983 شاهد برگزاري دو دور انتخابات رياست جمهوري بود و طي آن «شيخو شجاري» از قبيله هوسا به قدرت رسيد، اما در آخرين سال رياست جمهوري، «محمد بخاري» طي کودتايي وي را سرنگون و به قدرت رسيد.

روند کودتاها در نيجريه تا سال 1992 ادامه داشت. در اين سال حکومت «بابا نگيدا» به بهانه بيشتر بودن تعداد آرا از شمار راي دهندگان آن را لغو کرد. اگرچه سال بعد نيجريه شاهد برگزاري انتخابات رياست جمهوري و پيروزي «مسعود أبيولا»، مسلم از قبيله «يوروبا» در آن بود، اما بابا نگيدا تحت فشارهاي داخلي و خارجي نتايج را لغو و «ارنست شونکان» به رياست جمهوري رسيد، اما در همان سال «ساني اباشا»، وزير دفاع بابا نگيدا حکومت وي را سرنگون کرد.

در سال 1998 اباشا از برگزاري انتخابات رياست جمهوري در نيجريه خبر داد تا درپي آن «عبد السلام أبو بکر» از قبيله هوسا به قدرت برسد. سال بعد نيز «اولوسيگون اوباسانجو» در انتخابات پيروز شد.

ژانويه سال 2000 ايالت «زمفره»، در شمال نيجريه اعلام کرد که شريعت اسلامي را در تمام مناطق ايالت پياده مي‌ کند تا يک ماه بعد از آن درگيري هاي منطقه «کادونا» بين مسلمانان و مسيحيان آغاز شود.

پس از زمفره، در نوامبر سال 2000 ايالت «کانو»، بزرگترين ايالت شمال نيجريه و يک سال بعد ايالت هاي «کادونا» و «گومب» نيز از اعلام اجراي شريعت اسلامي خبر دادند.
در سال 2004 پس از قتل عام مسلمانان توسط شبه نظاميان مسيحي درگيري بين مسيحيان و مسلمانان آغاز شد تا به تبع آن مناطق نفتي «پورت هارکورت» و «دلتا» نيز شاهد درگيري هايي باشد.

در انتخابات سال 2007 «اومارو يارادوا»، از حزب دمکرات مردمي به رياست جمهوري رسيد. درگيري ها در اين مدت در نيجريه ادامه داشت، به گونه اي که تنها طي درگيري هاي مسحيان و مسلمانان در نوامبر 2008 بيش از 200 نفر کشته شدند.

ژوئيه 2009 را بايد سرآغاز درگيري هاي شديد «بوکو حرام» با ارتش نيجريه شمرد که صدها کشته برجا گذاشت، درپي آن ژانويه 2010 درگيري مسيحيان و مسلمانان در شهر «جوس» در شمال نيجريه بيش از 150 کشته برجا گذاشت.

ريشه درگيري هاي داخلي در نيجريه
ريشه تمام درگيري هاي جاري در عرصه سياسي نيجريه را بايد در ساختار خاص جمعيتي اين کشور ملاحظه کرد. درحالي که قبيله هوسا، بزرگترين قبليه نيجريه در شمال اين کشور ساکن است.

قبيله يوربا
قبيله يوروبا، دومين قبيله بزرگ نيجريه در جنوب و قبيله ايبو نيز در شرق اين کشور اقامت دارد. هريک از قبايل فوق الذکر علاوه بر اختلاف با يکديگر، از اختلافات داخلي نيز رنج مي برند. اغلب افراد قبيله يوربا مسيحي هستند و به کشاورزي و تجارت مشغولند، تاکنون «اولسيگون اوباسانجو» از اين قبيله به رياست جمهوري نيجريه رسيده است. دو قبيله يوربا و هوسا همواره در طول تاريخ نيجريه با يکديگر درگير بوده اند.

قبيله ايبو
ايبو سومين قبيله بزرگ نيجريه است که در مناطق نفت خيز اين کشور ساکن است. اولين رئيس جمهور نيجريه «بنيامين نامدي ازيکو» از اين قبيله بود. وي در سال 1967 خواستار جدايي ايالت نفت خيز بيافرا از نيجريه براي در امان ماندن از حملات قبيله هوسا شد تا در نتيجه آن جنگ هاي خونيني در اين کشور رخ دهد که بيش يک ميليون کشته برجا نهاد.
ايبو و هوسا از قبايل بارها عليه قبيله يوربا متحد شده اند، اتحاد قبايل در نيجريه تنها ريشه ديني ندارد، بلکه منافع سياسي هم در آن دخيل هستند.

قبيله هوسا
اگرچه مناطق اصلي اقامت قبيله هوسا شمال نيجريه است، اما اعضاي اين قبيله که يک چهارم جمعيت نيجريه را تشکيل مي دهند، در مناطقي از مرکز، شرق و جنوب اين کشور نيز اقامت دارند. 98 درصد افراد قبيله هوسا مسلمان هستند و به زبان عربي سخن مي گويند و طريقت صوفي از جمله شاخه هاي قادريه و تيجانيه ميان آنها مشاهده مي شود و شهرهاي کانو، سوکوتو، کامينا، کادونا و عبادان مهمترين مراکز سکونت اعضاي اين قبيله است. 

رقابت قبيله اي
ايبو و يوربا همواره هوسا را رقيب خود در عرصه سياسي مي دانند و بر اين باورند، اين قبيله دستگاه هاي حکومتي را به قبضه خود درآورده است. اغلب ترورهاي سياسي صورت گرفته در نيجريه ريشه در اين اختلافات دارد.

البته بايد به اين نکته توجه داشت، حدود 350 طايفه از نژادهاي مختلف با فرهنگ و زبان و آداب و رسوم خاص خويش در اين کشور زندگي مي کنند که مي تواند، از جمله عوامل دامن زننده به اختلافات داخلي در نيجريه باشد.

آمارها نشان مي دهد که 50 درصد جمعيت نيجريه مسلمان، 40 درصد مسيحي و 10 درصد ديگر پيروان اديان ديگري هستند و مهمترين گروه ها و جماعت هاي اسلامي اين کشور عبارتند از:

1- جماعه نصر الإسلام
حاج احمد بيلو به همراه رهبران اسلامگراي شمال نيجريه جماعت نصر الاسلام را با هدف اشاعه دين اسلام تاسيس کردند. پس از کشته شدن بيلو و پايان جنگ داخلي 1970 در ساختار اين جماعت تجديد نظر شد و با متحد کردن جماعت ها و گروه هاي اسلامي «مجلس اعلاي امور اسلامي نيجريه» را در سال 1974 تاسيس کرد.

2- مجلس اعلاي امور اسلامي نيجريه
هدف اين مجلس حمايت از منافع مسلمانان نيجريه متمرکز است و به همين منظور با حکومت نيجريه درباره امور اسلامي تماس دارد و تاسيس موسسات و مراکز اسلامي و آموزش زبان عربي را تشويق مي کند.

3- جماعت مبارزه با بدعت و اجراي شريعت
در سال 1978 توسط «اسماعيل إدريس» تاسيس و جنبشي سلفي شمرده مي شود که خواهان از بين بردن بدعت در دين است.

4- جمعيت دانشجويان مسلمان
جنبشي دانشجويي است که توسط دانشجويان شمال نيجريه تاسيس شد و خواهان اجراي تعاليم اسلامي در کشور است.

جمعيت ها و گروه هاي مسيحي

مسيحيت پروتستان اواسط قرن 19 به ويژه در ميان قبيله يوربا نفوذ کرد و به سرعت انتشار يافت، پس از آن مسيحيت کاتوليک هم وارد نيجريه شد. با اين حال در اين کشور کليساهاي مستقل بي شماري وجود دارد که تابع کليساهاي غربي نيست و اسقف هاي آنها آفريقايي هستند.

گفته شده تعداد اين کليساها به ده هزار کليسا هم مي رسد که از جمله آنها مي توان به جمعيت مملکت خدا، جنبش برادران ستاره و صليب، جنبش مولود جديد و جنبش يک شنبه برگزيده اشاره کرد.

نفت، نيجريه و تاثير آن بر بحران هاي داخلي

نفت و درآمدهاي حاصل از آن يکي ديگر از عوامل بحران هاي داخلي در نيجريه است که به آتش درگيري هاي ديني و نژادي و طايفه اي در اين کشور دامن مي زند، چون بنابر تاکيد جامعه شناسان نيجريه اي تقسيم عادلانه اي از درآمدهاي نفتي در اين کشور صورت نمي گيرد.
آنچه به اين بحران دامن مي زند، احتکار توليد و صدور نفت توسط شرکت هاي آمريکايي است که در راس توجهات آمريکا در قاره آفريقا قرار دارد.
<